در آشپزی اولین گام شناخت و آموزش کار با اندازه هاست.در این مطلب به آموزش اندازه و پیمانه پرداخته ایم.
در ایران معمولاً نام و گنجایش هر قاشق بر روی آن چاپ نمیشود. برای اطمینان در دقت در اندازهگیری حتماً یک بار قبل از استفاده درون هر قاشق را آب ریخته و با ترازو آب را وزن کنید تا مشخص شود که گنجایش هر قاشق چقدر است و بر اساس آن نامِ قاشق مشخص میشود
در ادامه مطلب بیشتر با اندازه و اندازه گیری در آشپزی آشنا میشوید.
قاشق اندازهگیری:
به قاشقهایی گفته میشود که در هنگام آشپزی برای اندازهگیری مقادیر کم موادغذایی به کار میروند.
1. در صورتی که سری قاشق ششتایی باشد، بزرگترین قاشق قاشق غذاخوری است که گنجایش ۱۵ میلیلیتر را دارد.
2. از نظر بزرگی قاشق دوم، یا یک دوم قاشق غذاخوری گنجایش ۷ و نیم میلیلیتر را دارد.
3. از نظر بزرگی قاشق سوم، یا قاشق چایخوری گنجایش ۵ میلیلیتر را دارد.
4. از نظر بزرگی قاشق چهارم، یا قاشق یک دوم چایخوری گنجایش ۲ و نیم میلیلیتر را دارد.
5. از نظر بزرگی قاشق پنجم، یا قاشق یک چهارم چایخوری نصف قاشق چهارم گنجایش دارد.
6. از نظر بزرگی قاشق ششم، یا قاشق یک هشتم چایخوری نصف قاشق پنجم گنجایش دارد.
این قاشقها برای اندازهگیری گرم نیست زیرا وزن مواد مختلف با وجود حجم یکسان با یکدیگر متفاوت است.
نکته:قاشق دیگری به نام قاشق سوپخوری (استاندارد گنجایش ۱۰ میلی لیتر) هم موجود است.
در کشورهای مختلف:
استرالیا تنها کشوری است که حجم یک قاشق غذاخوری را ۲۰ میلی لیتر تعریف کردهاست این در حالیست که در دیگر کشورها حجم این قاشق ۱۵ میلی لیتر تعریف شدهاست.
در کشور ژاپن قاشقهای اندازهگیری معمولاً در دو اندازه هستند. قاشق غذاخوری، قاشق بزرگ (گنجایش ۱۵ میلی لیتر) و قاشق چایخوری (گنجایش ۵ میلی لیتر)، قاشق کوچک نامیده میشود.
در ایران در بسیاری از سایتها قاشق غذاخوری(استاندارد گنجایش ۱۵ میلی لیتر) معادل و برابر و نام دیگرِ قاشق سوپخوری (استاندارد گنجایش ۱۰ میلی لیتر) دانسته شدهاست. نامیده شدن قاشق غذاخوری (استاندارد گنجایش ۱۵ میلی لیتر) به عنوان قاشق سوپخوری محدود به سایتها نیست و در برخی از کتابهای آشپزی نیز با اینکه در متن کتاب قاشق سوپخوری برابر با دو قاشق چایخوری تعریف شده، از بزرگترین قاشق سری قاشقهای اندازهگیری در ایران به عنوان قاشق سوپخوری نام برده شده که با استانداردهای جهانی که بزرگترین قاشق، قاشق غذاخوری میباشد، متفاوت است.
در برخی از سایتها از قاشق چایخوری به عنوان قاشق مرباخوری نام برده شدهاست.
پیمانه:
ظرفی است که برای اندازهگیری مایعات و موادغذایی خشک در آشپزی بکار میرود. معمولاً این اندازهگیری به عنوان یک واحد رسمی در پخت و پز استفاده میشود. این نوع اندازهگیری برای دقت در بکار بردن دستور غذا است.
کشورهای مختلف از پیمانههای متفاوتی استفاده میکنند. هیچ توافق بینالمللیای در مورد گنجایش یک پیمانه وجود ندارد و یک پیمانه گنجایشی از ۲۰۰ تا ۲۸۴ میلی لیتر ممکن است داشته باشد.
در کشورهای مختلف:
یک پیمانه در کشور آمریکا ۲۴۰ میلی لیتر گنجایش دارد. این مقدار با ۱۶ قاشق غذاخوری استاندارد (گنجایش ۱۵ میلی لیتر) برابر است.
در کشورهای کانادا، استرالیا، نیوزیلند، شبهقاره هند، آفریقای جنوبی، آمریکای لاتین و لبنان یک پیمانه ۲۵۰ میلی لیتر گنجایش دارد.
در کشور ژاپن پیمانههای امروزی برای پخت و پز، ۲۰۰ میلی لیتر گنجایش دارند.
در ایران گنجایش یک پیمانه بطور رسمی تعریف نشدهاست و در منابع مختلف اعداد مختلفی به چشم میخورد. در برخی از منابع گنجایش یک پیمانه ۲۵۰ میلی لیتر تعریف شدهاست.
در برخی دیگر از منابع گنجایش آن ۲۰۰ میلی لیتر تعریف شدهاست. در برخی از منابع نام پیمانه در دستور غذایی آمدهاست اما هیچ تعریفی از گنجایش پیمانهٔ مورد نظر ارائه نشدهاست. همچنین یک سری چهارتایی از پیمانههای پلاستیکی در رنگهای مختلف در بازار ایران به فروش رسیدهاست که گنجایش بزرگترین پیمانهٔ آن ۱۷۵ میلی لیتر است.